Auteur: sjakiez

Categorieën
Pensioenblog

Zou jij accepteren als dit met jouw loon gebeurde?

Er is een land waar het loon van de werknemers niet op hun bankrekening wordt gestort, maar in een collectieve pot verdwijnt. Vervolgens wordt er met rekenmethodes en formules een verdeling gemaakt waardoor het bedrag dat je uiteindelijk krijgt niet correspondeert met wat je eigenlijk hebt verdiend. Sommige mensen krijgen veel meer en anderen veel minder.

Over welke communistische heilstaat gaat het hier? Helaas, het gaat hier over Nederland. Ik had er alleen niet bij gezegd dat het om het uitgestelde loon gaat. Precies: je pensioen. We zouden het buitengewoon vreemd en onacceptabel vinden wanneer ons reguliere loon op zo’n vreemde manier verdeeld zou worden. Maar waarom vinden we niet net zo vreemd en onacceptabel dat er ons pensioen zo verdeeld wordt?

Nederland wijkt hier af van veel andere landen. In de meeste landen waar voor pensioen gespaard wordt, sparen mensen voor een individuele pensioenspaarpot. Maar in Nederland sparen de meeste mensen verplicht bij een pensioenfonds en dan verdwijnt je geld in een collectieve pot. Vervolgens moet je maar afwachten wat je daar voor terug krijgt. Er is in ieder geval geen rechtstreeks verband met wat je hebt ingelegd.

Dit principe van collectiviteit zorgt ervoor dat ons pensioenstelsel buitengewoon ongunstig uitpakt voor sommige generaties. Wat nog het meest frappant is, is dat pensioenfondsen beargumenteren dat deelnemers door de collectiviteit wel 4 á 5 maal de inleg aan pensioen terug krijgen. Recent nog in een uitzending van Buitenhof (minuut 32) suggereerde Corien Wortmann, (voorzitter ABP), dat de collectiviteit ‘tientallen procenten’ meer pensioen oplevert. Dat is aantoonbaar niet waar. En in dit animatiefilmpje zegt het ABP dat je inleg vier keer zoveel waard wordt ‘door te delen in pech en geluk’. Je reinste misleiding.

Dat je pensioenkapitaal wel viermaal zo groot kan groeien als wat je hebt ingelegd komt simpelweg door het ‘rente-op-rente-effect’. Dat heeft he-le-maal niets te maken met ‘delen in pech en geluk’. Sterker nog: het is precies andersom! Juist doordat het geld in een collectieve pot verdwijnt, hebben sommige mensen geluk (doordat ze misschien wel zesmaal hun inleg terugkrijgen) en anderen pech omdat ze nog niet éénmaal hun inleg terug krijgen! En ik kan op simpele wijze voorrekenen dat dat laatste waarschijnlijk geldt voor jongeren die nu bij een pensioenfonds beginnen met inleggen.

We nemen een jongere die op zijn/haar 21e gaat werken. De schatting is dat die met 71 jaar en 6 maanden met pensioen mag. Die legt dus ruim 50 jaar in. Zeker 10 jaar langer dan de huidige gepensioneerden. Hoeveel jaar pensioen kan hij of zij daarvoor verwachten? Daarvoor kijken we naar de resterende levensverwachting. Dat is het aantal jaren iemand nog leeft na pensioendatum. Die pensioendatum is vanaf 2021 gekoppeld aan de levensverwachting. Na pensioendatum ontvangt men dan gemiddeld nog zo’n 18 jaar aan pensioen (mannen iets minder, vrouwen iets meer).

En hoeveel betaalt deze jongere voor dat pensioen? Het adagium was altijd ‘je werkt één dag per week voor je pensioen’. Dat is echter al een poosje niet meer zo: de premies zijn de laatste jaren fors gestegen en inmiddels werken we minstens anderhalve dag per week voor ons pensioen. De pensioenverkenner van PGGM/Rabobank geeft aan dat we 14 uur per week voor onze oude dag werken, en ik ga er van uit dat die hun huiswerk wel gedaan hebben. Als ik reken met een 40-urige werkweek betekent dat (14 : 40 =) 35 procent van de tijd.

Als ik dat percentage op het aantal van 50 te werken jaren loslaat, zien we dat deze jongere 35 procent van 50 jaar = 18 jaar van zijn leven werkt voor ‘zijn pensioen’. Een pensioen dat – zo zagen we – toevallig ook gemiddeld 18 jaar duurt. Dit betekent dat deze jongere geen rendement maakt maar niet meer dan ‘tijd voor tijd’ terug krijgt.

Maar het is nog erger. ‘Tijd voor tijd’ zou het zijn als deze jongere een pensioen zou krijgen dat overeen kwam met zijn gemiddeld verdiende salaris. Maar de verwachting is dat dit een stuk lager zal zijn. Jongeren betalen naar verwachting dus meer aan premie dan ze ooit aan pensioen terug zullen ontvangen. Dus nog niet eens één maal de inleg. Met dank aan de collectiviteit in ons oneerlijke pensioenstelsel.

Geen mens zou accepteren dat zijn of haar loon in een collectieve pot zou belanden in plaats van op de eigen bankrekening. Dat we nog altijd accepteren dat dit wél met ons uitgestelde loon gebeurt, is te danken aan onwetendheid en misleidende communicatie van pensioenfondsen. Maar net zoals je gewone loon, kan ook je uitgestelde loon op een persoonlijke pensioenrekening terechtkomen. Daarvoor moet alleen ons pensioenstelsel hervormd worden. En om dat proces te versnellen gaan we binnenkort stappen zetten…

Categorieën
Pensioenblog

Egoïstische, elitaire hoog-opgeleide jongeren?

Het afgelopen jaar heb ik diverse pensioenevenementen bezocht. Als spreker, panellid of ‘gewoon’ als deelnemer. Vorige week was ik bij de am: pensioenstrijd en ik realiseerde me dat die evenementen wel een beetje op elkaar beginnen te lijken.  Pensioenfondsmensen die uitleggen dat Defined Benefit toch echt een heel mooi systeem is waar we vooral aan vast moeten houden. Anderen leggen uit waarom we uiteindelijk een keer naar Defined Contribution zullen moeten overgaan, wil ons stelsel in de toekomst houdbaar blijven. De discussies gaan meestal over solidariteit, collectiviteit en keuzevrijheid, waarbij standpunten vaak flink verschillen.

Aan de andere kant is iedereen het er wel over eens dat we beter en eerlijker moeten communiceren, dat we wat meer naar de deelnemers moeten luisteren en dat we ooit echt eens een keer van die oneerlijke doorsneepremie af moeten. En dat leidt dan tot dit soort adviezen. Maar afgelopen week werd er opeens door verschillende partijen bepleit dat de doorsneepremie eigenlijk helemaal niet zo oneerlijk is. Dat het slechts een klein groepje hoog opgeleide elitaire jongeren is dat heel egoïstisch de doorsneepremie wil afschaffen. Professor Erik Lutjens zei tijdens een debat over solidariteit, dat jongeren die tegen de doorsneepremie pleiten egoïstisch en kortzichtig zijn. En Peter Borgdorff, directeur van pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) schreef in zijn blog dat slechts enkele hoogopgeleide jongeren liever zelf hun pensioen zouden regelen. Maar de grote meerderheid van de mensen wil graag dat alles bij het oude blijft. Ja, PFZW had onderzoek gedaan waaruit bleek dat zelfs de meerderheid van de jongeren geen problemen heeft met de doorsneepremie. Say what??? Ja, de meerderheid van de jongeren vindt de doorsneepremie niet oneerlijk, zou blijken uit dat onderzoek.

Ik ging er eens goed voor zitten en al snel kwam de vraag uit de mouw. In het onderzoek had men gevraagd: “Persoon A heeft 20 jaar lang premie betaald, van zijn 25ste tot zijn 45ste. Persoon B heeft precies evenveel premie betaald, ook gedurende 20 jaar, maar van zijn 45ste tot zijn 65ste. Vindt u het terecht dat beiden hiervoor evenveel pensioen terug krijgen?” Het zal niemand verbazen dat de gemiddelde Nederlander zal antwoorden dat hem dit best eerlijk lijkt. Want wie begrijpt nu precies hoe dat zit met die doorsneepremie. Het klopt dan ook wel dat het vooral hoogopgeleide jongeren zijn die begrijpen dat ze door de doorsneepremie gen@@id worden. Ik ken zelfs genoeg hoogopgeleiden die dat ook niet doorhebben. Het is zeer kwalijk dat PFZW op basis van een dergelijke vraagstelling durft te concluderen dat jongeren de doorsneepremie niet zo’n probleem vinden. En het is ronduit schandalig om die jongeren die tegen de doorsneepremie ageren (omdat zij wél snappen hoe oneerlijk en achterhaald die is) elitair en egoïstisch te noemen.

En dag later was ik bij de presentaties van het Pensioenlab. De maanden ervoor was ik (als begeleider van één van de teams) getuige van hoe creatief en constructief deze jongeren – in hun vrije avonden en weekenden – bezig waren met het ontwerpen van een nieuw, eerlijk en duurzaam pensioenstelsel. Een stelsel dat rekening houdt met de belangen van jong en oud. Deze jongeren zijn alles behalve elitair of egoïstisch. Hoogopgeleid zijn ze ongetwijfeld wel. Maar het zijn niet de hoogopgeleide jongeren die een gevaar vormen voor ons pensioenstelsel. Het zijn juist de hoogopgeleide ouderen in pensioenfondsbesturen die alle veranderingen in de weg staan.

Zoals ik eerder schreef ben ik niet ‘voor de jongeren’ of ‘tegen de ouderen’. Ik ben wel tegen oneerlijkheid. En de doorsneepremie is gewoon oneerlijk.

NB: op 5 november 2014 geeft Peter Borgdorff opeens toe dat de jongeren de dupe zijn van ons huidige pensioenstelsel. Het verstand komt blijkbaar met de jaren.

Categorieën
Geen categorie

De hoogste uitkeringen en protesteren voor nog meer

“Ons pensioenstelsel is oneerlijk, star, paternalistisch en zijn doel voorbijgestreefd” (uit: ‘Het Nieuwe Werken aan je pensioen’)

Gisteren kwam het nieuwe OESO-rapport ‘Pensions at a glance 2013’ uit. Hieruit bleek dat Nederland de hoogste pensioenuitkeringen heeft van alle OESO-landen. Gepensioneerden krijgen hier maar liefst 91,4 procent van hun gemiddeld verdiende loon. Bij het vorige OESO rapport uit 2011 stonden IJsland en Griekenland(!) nog boven Nederland. Daarnaast geeft het nieuwste rapport aan dat onder Nederlandse gepensioneerden bij slechts 1,4 procent sprake is van armoede. Dit is het laagste percentage van alle OESO-landen. Eerder onderzoek wees al uit dat binnen Nederland geen bevolkingsgroep het beter heeft dan de ouderen. Dus kunnen we concluderen: geen bevolkingsgroep ter wereld heeft het beter dan de Nederlandse gepensioneerden. Proficiat!

Toch is het blijkbaar nog niet genoeg. Ik woon om de hoek bij de Nederlandse Bank en twee dagen geleden stuitte ik bij toeval op een demonstratie van gepensioneerden. Ze protesteerden tegen de lage rekenrente. Anders geformuleerd, ze willen een hogere rekenrente zodat er nu nog meer uitgekeerd kan worden en kortingen van de baan zijn. Ze eisen ‘meer koopkracht’, zo was op hun rode tassen te lezen. Zelfs na het Volkskrant artikel van Yvonne Hoffs schamen sommigen zich er niet voor om met een bord om de nek voor de Nederlandse bank meer geld te eisen. Dat dit – door de rekenrente te verhogen – per definitie ten koste gaat van toekomstige generaties lijkt hen niet te deren.

Ik vroeg wie de demonstratie opgezet had en kwam erachter dat dit een initiatief was van de Abvakabo. Op hun website las ik dat de Abvakabo strijdt voor een eerlijk pensioen voor jong en oud. Huh…? En dan zet je een actie op voor het verhogen van de rekenrente waardoor aantoonbaar nog meer geld verschuift van jong naar oud? That doesn’t make sense. Een jaar geleden berekende Syntrus Achmea al dat jongeren in de toekomst waarschijnlijk nog maar 50 procent van het gemiddeld verdiende salaris aan pensioen hoeven te verwachten. Dat is wel iets anders dan 91,4 procent. Ook de Abvakabo realiseert zich dat er voor jongeren waarschijnlijk niet veel meer zal overblijven dan 50 procent, zo blijkt uit het stuk ‘Een half pensioen, niet te doen’ op haar eigen website.

Daarom begreep ik deze actie geheel niet. En zitten de jongeren van de vakbond dan gewoon te slapen? Ik hoop dat iedereen snapt dat er door het aanpassen van de rekenrente niet opeens meer geld in de pensioenpotten terecht komt. Aanpassen van de rekenrente heeft alleen maar invloed op de verdeling van geld. En die is nu al scheef. We moeten juist prudenter worden. We zijn nu wereldkampioen pensioen uitkeren. Als gezegd: twee jaar geleden stond Griekenland nog boven Nederland. Daar leefde men ook jarenlang op te grote voet. En volgens mij is iedereen het er wel over eens dat we in economisch opzicht Griekenland niet achterna moeten gaan.