Categorieën
Geen categorie

De pensionado-populist van de polarisatiepartij

Vorig weekend was de algemene ledenvergadering van de 50PLUS partij. Henk Krol pleitte er daar voor zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen te houden. Niet verrassend, want peilingen gaven aan dat de partij op veel meer zetels kon rekenen dan de twee die ze nu hebben. Ik schreef al eerder dat Krol er niet voor terugdeinst glashard te liegen om een bepaald beeld te schetsen van de positie van ouderen in ons land. Daarnaast buit Krol het gebrek aan pensioenkennis uit, waarmee hij probeert één generatie te bevoordelen.

Allereerst doet hij dat door er steeds op te wijzen dat de inkomens van gepensioneerden al enkele jaren niet meer gecorrigeerd zijn voor inflatie. Dat klopt. Alleen daar zijn de werkende mensen minstens zo hard de dupe van. Het niet indexeren van pensioenen raakt iedere deelnemer van een pensioenfonds en vooral degenen die nog actief inleggen. Hun ingelegde premies worden dat jaar namelijk ook niet geïndexeerd. Er wordt minder ingelegd, daardoor is er minder geld dat kan renderen voor de toekomst en er worden zo minder pensioenrechten opgebouwd. Ten tweede geldt dat ook voor het korten op de pensioenen alle deelnemers – dus ook diegenen die werken – worden gekort.  Op dit punt worden gepensioneerden dus niet , zoals Henk steeds roept ‘stelselmatig extra hard uitgemolken’. Alleen de gepensioneerden merken het nu en de werkende bevolking in de toekomst.

Belangrijker is misschien nog wel dat er andere pensioen gerelateerde zaken zijn die juist de werkenden raken en niet de gepensioneerden, maar daar hoor je Krol niet over. Zo zijn de pensioenpremies de afgelopen jaren flink verhoogd. De premies liggen bij veel fondsen inmiddels rond de 25% (ABP, PFZW) waar ze in de jaren ‘90 vaak nog geen 10% waren. Sommige jaren werden er zelfs premievakanties gegeven.
Daarnaast heeft de enkele jaren geleden ingezette overgang van eind- naar middelloonregeling de huidige gepensioneerden niet of nauwelijks geraakt – voor hen golden overgangsregelingen – maar voor degenen die nu in de 30 of 40 zijn, betekent dit een achteruitgang in pensioen van vermoedelijk 10 tot 30%. Bovendien moeten zij tot hun 67ste doorwerken, terwijl de huidige gepensioneerden met hun 65ste (en vaak nog veel eerder) met pensioen mochten. Vrijwel niemand realiseert zich deze feiten en daardoor kan Krol het beeld blijven schetsen van ‘gepakte gepensioneerden’. Maar wie worden er nu extra gepakt? Juist ja, de werkenden.

Niet eerder was er een partij die strikt de belangen van één bepaalde generatie vertegenwoordigde. Het is gebruikelijk dat partijen een segment van het volk vertegenwoordigen – de ondernemers, de arbeiders, Christenen of dierenliefhebbers – maar deze partijen vertegenwoordigen wel zowel jong als oud. De meeste partijen hebben een eigen een jongerenafdeling, de 50PLUS partij uiteraard niet. Die komt op voor maar één generatie: de babyboomers. Je zou dat egoïstisch kunnen noemen. Meer zetels voor deze partij is dan ook een slechte zaak, want dat zal de kloof tussen generaties vergroten en het conflict over pensioen tussen jong en oud doen oplaaien. Een groter gevaar is dat de werkenden niet meer solidair willen zijn met de gepensioneerden. 

Maar er is hoop. Zo overduidelijk liegen blijft niet onopgemerkt. Het imago van Henk begint af te brokkelen. Door het faillissement van zijn bedrijven krijgen ook de 50PLUS-aanhangers zelf door, dat hun keurig articulerende voorman eigenlijk een verkoper in seksartikelen is. Dat vinden veel ouderen wat minder keurig. En waar de partij in de peilingen van februari nog op 24 zetels uitkwam, zakte ze in de peilingen van deze week verder terug naar 11 zetels. Nog 11 eraf en we zijn verlost van deze polarisatiepartij en haar pensionado-populist.

Categorieën
Geen categorie

Hypotheekschulden en pensioenspaarpotten

Onze pensioenfondsen gaan investeren in Nederlandse Hypotheken, was deze week het nieuws. Pensioenfondsen gaan hypotheken met Nederlandse Hypotheek Garantie kopen in de vorm van ‘Nederlandse Hypotheek Obligaties’. Hierdoor kunnen ze staatsgegarandeerd papier kopen dat meer rendeert dan staatsobligaties. Dit zou de woningmarkt vlot moeten trekken. Ik heb er misschien te weinig verstand van, maar mij leek dit het verschuiven van een probleem. Gelukkig bleek ik niet de enige te zijn met twijfels,  Kees de Kort liet op BNR geen spaan van dit idee heel. De arbeidsmarkt slaat er slecht voor, de overheid is op dit punt volkomen onbetrouwbaar, huizenprijzen dalen nog flink en de banken zijn nog steeds voorzichtig met verstrekken van hypotheken. Dus waarom zou dit plan de huizenmarkt uit het slop gaan trekken?

Toch is het op het eerste gezicht niet vreemd de hypotheekschulden en pensioenpotten naast elkaar te leggen. We hebben in Nederland per hoofd van de bevolking het grootste pensioenvermogen ter wereld, en tegelijkertijd hebben we ook de hoogste hypotheekschuld ter wereld. We zijn dus wereldkampioen (pensioen)sparen en wereldkampioen (hypotheek) schulden maken. Niet zo vreemd want zowel lenen (hypotheekrenteaftrek) als sparen (pensioen van bruto salaris) worden immers door de overheid gesubsidieerd. Onze pensioenspaarpotten zijn totaal zo’n 900 miljard waard en onze totale hypotheekschuld bedraagt ongeveer 650 miljard. Een dergelijk grote schuld is niet gezond. Het heeft er zelfs voor gezorgd dat kredietbeoordelaar Fitch in februari de vooruitzichten voor Nederland heeft gewijzigd van ‘stabiel’ naar ‘negatief’

image 

Je zou zeggen dat je die twee – (pensioen)spaarpot en (hypotheek)schuld – naast elkaar kunt leggen om zo het probleem van de schuld (deels) op te lossen. Uiteraard zitten de hypotheekschulden niet precies bij dezelfde mensen die een enorme pensioenspaarpot hebben maar er zullen mensen zijn waarvan nu de hypotheek onder water staat en die graag een stuk zouden aflossen. Zij zouden de mogelijkheid moeten krijgen op de één of andere manier hun pensioenspaarpot daarvoor te gebruiken.

In Amerika kunnen mensen hun pensioengelden op elk moment opnemen. Weliswaar met 10% boete, maar het kan. Ik zou er niet direct voor willen pleiten dat iedereen in Nederland zijn pensioensaldo moet kunnen opnemen, maar meer flexibiliteit is zeer wenselijk . Als ik nu gedwongen mijn huis zou moeten verkopen vanwege een betaalachterstand van enkele duizenden euro’s, zou ik maar wat graag 10% boete betalen als ik mijn pensioengeld zou kunnen aanspreken om een gedwongen verkoop te voorkomen. In Nieuw Zeeland is het sowieso mogelijk je pensioenpot aan te wenden om de hypotheek van je (eerste) woning af te lossen, zonder boete. Dergelijke mogelijkheden hebben we in Nederland niet. In ons pensioenstelsel kan niemand voortijdig aan zijn geld komen. Ons pensioenstelsel is star, oneerlijk, paternalistisch en zijn doel voorbijgestreefd.

 

Categorieën
Geen categorie

Rokers, bedankt! (voor ons pensioen)

Afgelopen week tijdens carnaval in Maastricht, viel het me op dat ook daar het rookverbod in geen enkele kroeg gehandhaafd werd. Het is lachwekkend om nog van een rookverbod te spreken. Probeer eens aan een toerist uit te leggen of je in Nederland mag roken in een kroeg. En dat terwijl aantoonbaar grote aantallen mensen door een rookverbod stoppen. Ik zelf ben er een voorbeeld van. Ik was zo’n horecaroker maar ben inmiddels alweer zes jaar gestopt. Voor de scherpe lezer die concludeert dat we zes jaar geleden nog geen rookverbod kenden: dat klopt, in Nederland niet. In Zuid-Amerika waar ik toen was echter al wel. Nederland hobbelde internationaal gezien achteraan voor wat betreft het rookverbod.

Een andere maatregel die aantoonbaar werkt, is de roker financieel treffen. Bij het duurder worden van sigaretten stoppen rokers, maar er zit natuurlijk een limiet aan het verhogen van de prijzen van sigaretten. Dus laat ik eens op een andere manier de rokers proberen te overtuigen. Roken is namelijk nog veel duurder dan de meeste rokers zich realiseren.
Dat heeft te maken met pensioen. Bij mijn allereerste pensioen bijeenkomst op mijn werk, ergens in de jaren 90 informeerde ik of rokers een lagere premie betaalden. Dat werd afgedaan als een lachwekkende vraag. Nee, zo werkte het natuurlijk niet! Een jaar eerder had ik een huis gekocht en bij de levensverzekering die bij het huis hoorde, werkte het wel degelijk zo. Het feit dat ik op dat moment rookte had wel degelijk invloed op de premie die ik moest betalen. Bij verzekeraars werkt dit blijkbaar maar één kant op.

Mensen die bij een pensioenfonds zijn aangesloten betalen allemaal dezelfde premie. Wanneer je met pensioen gaat krijg je een uitkering tot aan je dood. Rokers leven gemiddeld tien (bron: CBS) tot vijftien (bron: KWF kankerbestrijding) jaar korter dan niet rokers. Als ik de schatting van het CBS van tien jaar hanteer, komen we op de volgende berekening. De gemiddelde resterende leeftijd voor een man is vanaf zijn 67e jaar 16,5 jaar. Voor een rokende man is dat gemiddeld dus nog slechts 6,5 jaar. Hij betaalt echter wel evenveel premie. Hij betaalt dus ruim 2/3 te veel, gezien zijn kortere levensverwachting. Als je de pensioen- en AOW-premies bij elkaar opgeteld kom bij veel pensioenfondsen rond de 30% van iemands salaris. Dat komt overeen met één tot twee dagen per week werken. Een roker werkt dus ongeveer een dag per week voor de oude dag van een niet-roker en niet voor die van hemzelf.

Zo’n 25% van de mensen rookt nog steeds. Dit betekent dat de niet-rokers ruim 17% minder premie hoeven te betalen als gevolg hiervan. Dus als jij niet-roker bent, bedank de volgende keer je rokende medemens maar eens hartelijk voor dat deel van zijn premie. In pensioentermen noemen we dit solidariteit. Maar solidariteit binnen ons pensioenstelsel is eigenlijk een eufemisme voor sponsoring. In dit geval sponsort de roker zijn niet rokende collega. Er zijn nog meer vreemde vormen van ‘solidariteit’ in ons pensioenstelsel. Daarover lees je meer in Het Nieuwe Werken aan je pensioen.

image