Onze pensioenfondsen gaan investeren in Nederlandse Hypotheken, was deze week het nieuws. Pensioenfondsen gaan hypotheken met Nederlandse Hypotheek Garantie kopen in de vorm van ‘Nederlandse Hypotheek Obligaties’. Hierdoor kunnen ze staatsgegarandeerd papier kopen dat meer rendeert dan staatsobligaties. Dit zou de woningmarkt vlot moeten trekken. Ik heb er misschien te weinig verstand van, maar mij leek dit het verschuiven van een probleem. Gelukkig bleek ik niet de enige te zijn met twijfels, Kees de Kort liet op BNR geen spaan van dit idee heel. De arbeidsmarkt slaat er slecht voor, de overheid is op dit punt volkomen onbetrouwbaar, huizenprijzen dalen nog flink en de banken zijn nog steeds voorzichtig met verstrekken van hypotheken. Dus waarom zou dit plan de huizenmarkt uit het slop gaan trekken?
Toch is het op het eerste gezicht niet vreemd de hypotheekschulden en pensioenpotten naast elkaar te leggen. We hebben in Nederland per hoofd van de bevolking het grootste pensioenvermogen ter wereld, en tegelijkertijd hebben we ook de hoogste hypotheekschuld ter wereld. We zijn dus wereldkampioen (pensioen)sparen en wereldkampioen (hypotheek) schulden maken. Niet zo vreemd want zowel lenen (hypotheekrenteaftrek) als sparen (pensioen van bruto salaris) worden immers door de overheid gesubsidieerd. Onze pensioenspaarpotten zijn totaal zo’n 900 miljard waard en onze totale hypotheekschuld bedraagt ongeveer 650 miljard. Een dergelijk grote schuld is niet gezond. Het heeft er zelfs voor gezorgd dat kredietbeoordelaar Fitch in februari de vooruitzichten voor Nederland heeft gewijzigd van ‘stabiel’ naar ‘negatief’.
Je zou zeggen dat je die twee – (pensioen)spaarpot en (hypotheek)schuld – naast elkaar kunt leggen om zo het probleem van de schuld (deels) op te lossen. Uiteraard zitten de hypotheekschulden niet precies bij dezelfde mensen die een enorme pensioenspaarpot hebben maar er zullen mensen zijn waarvan nu de hypotheek onder water staat en die graag een stuk zouden aflossen. Zij zouden de mogelijkheid moeten krijgen op de één of andere manier hun pensioenspaarpot daarvoor te gebruiken.
In Amerika kunnen mensen hun pensioengelden op elk moment opnemen. Weliswaar met 10% boete, maar het kan. Ik zou er niet direct voor willen pleiten dat iedereen in Nederland zijn pensioensaldo moet kunnen opnemen, maar meer flexibiliteit is zeer wenselijk . Als ik nu gedwongen mijn huis zou moeten verkopen vanwege een betaalachterstand van enkele duizenden euro’s, zou ik maar wat graag 10% boete betalen als ik mijn pensioengeld zou kunnen aanspreken om een gedwongen verkoop te voorkomen. In Nieuw Zeeland is het sowieso mogelijk je pensioenpot aan te wenden om de hypotheek van je (eerste) woning af te lossen, zonder boete. Dergelijke mogelijkheden hebben we in Nederland niet. In ons pensioenstelsel kan niemand voortijdig aan zijn geld komen. Ons pensioenstelsel is star, oneerlijk, paternalistisch en zijn doel voorbijgestreefd.